شفافیت، از کلیدی‌ترین عناصر شکل‌گیری خیریه‌ها است. حامیان و افرادی که تمایل دارند از موسسات خیریه، حمایت کنند، برای انتخاب به سراغ شفاف‌ترین موسسه می‌روند. یک موسسه خیریه و کلیه سازمان‌هایی که به نحوی با این موضوع سروکار دارند، باید استراتژی‌هایی برای شفافیت مالی موسسه خود، در نظر بگیرند؛ زیرا این قضیه از اهمیت حساسی برای ادامه‌ی فعالیت آنها، برخوردار است.
اهمیت شفافیت مالی برای یک موسسه ی خیریه
همان‌طور که گفته شد، هر موسسه نیازمند بخشی مربوط به ارائه‌ی شفافیت‌های مالی خود است. بانک‌ها سالانه گزارش‌هایی به عنوان شفافیت مالی پروژه‌های سال گذشته‌ی خود ارائه می‌دهند و همینطور بنیادهایی مانند آستان قدس، در مجامع مربوط به شرکت‌های زیرمجموعه‌ی خود، گزارش مالی سالانه را مورد بررسی قرار می‌دهد. اما این موضوع برای یک موسسه خیریه اهمیت بیشتری دارد زیرا شفافیت مالی سبب می‌شود که این موسسه، توجه حامیان بیشتری را به خود جلب کند.
دلایل پراهمیت موسسات خیریه برای شفافیت مالی
اکثر موسسات خیریه که فعالیت‌های متنوعی در جهت آسایش و راحتی افراد نیازمند انجام می‌دهند، توسط مردم پایه‌گذاری شده‌اند و سازمان‌های مردم‌نهاد هستند. این قضیه، نشان می‌دهند که شفافیت‌های مالی برای این سازمان‌ها از اهمیت فراوانی برخوردار است. در ادامه‌ی مقاله، دلایل این کار پر اهمیت، مورد بررسی قرار می‌گیرند.
اعتمادسازی
مهم‌ترین عامل برای تداوم فعالیت‌های یک موسسه خیریه، جلب اعتماد مردم و به ویژه نیکوکاران و حامیان است. پژوهش‌های بسیاری در سراسر جهان، انجام شده‌اند که نتیجه تمام آنها، نشان‌دهنده‌ی بی‌اعتمادی مردم به برخی از موسسات خیریه می‌باشد. از این رو، انتشار گزارش‌هایی مبنی بر شفافیت مالی این نوع موسسات، تاثیر به‌سزایی در بنیاد نهادن رابطه‌ای مبنی بر اعتماد دو سویه بین مردم و موسسه خیریه، دارد.
درآمدزایی
رابطه‌ی مستقیم بین شفافیت مالی یک موسسه و درآمدزایی آن، انکارناپذیر است. متاسفانه در اخبار موثق یا در شایعات، به گوشمان می‌رسد که مدیر یک موسسه خیریه از مشتریان خود سواستفاده کرده و مقدار فراوانی از پولی که آنها به عنوان حمایت یا کمک اهدا کرده بودند را برای استفاده‌ی شخصی خود، برداشته است. اینچنین موارد ناخوشایندی، موجب کاهش اطمینان مردم به اینگونه موسسات شده‌اند، پس ارائه گزارش برای شفافیت مالی کارهای یک موسسه، امری مهم برای جلب دوباره‌ی این اعتماد از دست رفته است.
شفافیتی از جنس آب
یک موسسه خیریه شفاف، مانند سطح زلال آب یک چشمه، بازتاب نور حمایت و برآورده‌سازی نیازهای افراد محتاج را ممکن می‌سازد. همچنین آب پاک این چشمه، تمام سطح زیرین آن را به جهانیان نشان می‌دهد و افراد را به خاطر این شفافیت به سمت خود جذب می‌کند. بررسی آمار سالانه‌ی گزارش‌های مالی و ارائه‌ی بخش عمومی آنها به مردم نیز مانند آبی زلال، توجه حامیان را جلب می‌نماید.
شفافیت مالی، دو سطح ظاهری و باطنی
برای هر موسسه خیریه، دو سطح متفاوت از شفافیت مالی وجود دارد. هر کدام از این دو سطح، به واسطه‌ی ارتباطی که با مخاطبان برقرار می‌کنند، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
سطح ظاهری شفافیت مالی
سطح ظاهری هر موسسه بیشتر با عموم مردم ارتباط دارد. شفافیت در سطح ظاهری یعنی یک موسسه خیریه برای فعالیت‌ها و ارگان‌هایی که زیرمجموعه‌ای از خود هستند، مجوز رسمی و معتبر تهیه نماید. همچنین با فعالیت در شبکه‌های مجازی و وب‌سایت خود، به صورت تصویری یا با نوشتن متن، گزارشی از کارها و فعالیت‌های خود را ارائه دهد.
سطح باطنی شفافیت مالی
سطح باطنی یا جزئی یک موسسه، بیشتر با حامیان و افراد مرتبط با بخش‌های مختلف مجموعه، ارتباط دارد. در این سطح، موسسه خیریه باید گزارشی کامل از درآمد و خرج خود در طی شش ماه یک سال گذشته تهیه کند و در اجلاس عمومی که با حضور افراد مرتبط برگزار می‌شود، آن را ارائه دهد. همچنین مدیر این موسسه باید سیاست‌ها و استراتژی‌هایی برای کمتر کردن ریسک پول‌شویی داشته باشد.
استراتژی شفافیت سازی
اگر تا کنون از طریق سایت یک رستوران، به صورت آنلاین غذا سفارش داده باشید، مطمئنا می‌دانید که از طریق همین سایت می‌توانید مسیر، مدت زمان ارسال و زمان پخت غذای خود را به طور کامل مشاهده کنید؛ یا هرگاه که در انتظار بسته‌ی پستی خود هستید، می‌توانید با وارد کردن کد رهگیری در سایت پست، مسیر بسته‌ی خود و اینکه در چه جایی از آن قرار دارد را ببینید. تمام این فعالیت‌ها به عنوان استراتژی‌های شفافیت سازی انجام می‌شوند. برای هر موسسه خیریه نیز داشتن یک یا چند مورد از این برنامه‌ها به منظور رونق و تداوم فعالیت‌های خود، الزامی است.
ویژگی‌های یک موسسه خیریه معتمد
هر موسسه خیریه بر اساس ویژگی‌هایی که دارد به عنوان یک موسسه شفاف یا غیر از آن، دسته‌بندی می‌شود. هر موسسه بر اساس چهار عامل قابل بررسی می‌باشد.
کار تیمی
اهمیت کار گروهی یک موسسه خیریه در رویدادها و سازمان‌دهی فعالیت‌ها، مشخص می‌شود. هر موسسه نیازمند تیمی قوی با روحیه‌ی کار گروهی بالا و مسئولیت پذیری است تا بتواند به روند پیش‌روی امور، سرعت ببخشد و زیر نظر مدیریتی قوی، به هدف خود برسد.
هدف
طبیعتا هر موسسه خیریه بر اساس نیازی اساسی در جامعه شکل گرفته است. داشتن روند کاری مشخص و هدفی معلوم که برای عموم مردم نیز قابل درک باشد، از عوامل مهم در جهت شفافیت مالی و همچنین شفاف سازی سایر کارها و فعالیت‌هایی است که توسط موسسه شکل می‌پذیرند.
مدیریت مطمئن
مدیر یا تیم مدیریت یک موسسه خیریه، کلیدی‌ترین عامل در جهت شفافیت‌های مالی آن محسوب می‌شود. مدیریت تمام زیرمجموعه‌ها، رویدادها، فعالیت‌ها و پیش‌بینی وضعیت آینده‌ی یک موسسه خیریه، فرآیندی سخت و طاقت فرساست که حتما باید زیرنظر فردی امین و مطمئن صورت پذیرد.
قدمت
بر اساس تحقیقات، اطمینان مردم به موسسه خیریه‌ای که سابقه‌ی فعالیت بیشتری داشته، بیشتر است. البته در نظر داشته باشید که این قدمت تنها وابسته به سال‌های فعالیت یک سازمان نیست، بلکه بیشتر با شفافیت آن موسسه ارتباط دارد. اگر موسسه‌ای را در نظر دارید که سال‌های فعالیت کمتری دارد، حتما رویدادها و فعالیت‌هایی که انجام داده است را بررسی کنید!
نقش پررنگ گزارش مالی در موسسات خیریه
اگر شما مدیر یک موسسه خیریه هستید، حتما ارائه‌ی گزارش‌های مالی را در راس امور مسئولیت‌های خود قرار دهید. بنیان موسسه‌ی شما و همچنین ادامه‌ی فعالیت آن، بر پایه‌ی همین گزارش‌ها صورت می‌پذیرد. در صورتی که تمایل به حمایت از یک موسسه دارید، حتما شفافیت‌های ظاهری و باطنی و به ویژه شفافیت مالی در هر دو بخش را بررسی کنید تا با حمایت از موسسات معتبر و دلسوز، آینده‌ی بهتری برای نیازمندان فراهم سازید.
مقاله‌ای دیگر درباره موسسات خیریه بخوانید.ب
