اجرای طرح‌هایی که در زمینه مسئولیت اجتماعی سازمانها کمک کننده باشد؛ سبب افزایش کارایی و بالارفتن بهره‌روی شرکت‌ها و موسسات می‌شود. کمک به همنوعان و تلاش همگانی برای محرومیت زدایی و کاهش نرخ فقر باعث می‌شود تا همدلی و همراهی شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف بیشتر شود و از طرفی با اجرایی شدن طرح‌هایی مانند کمک به خیریه بجای مالیات در راستای فقرزدایی و حل شدن بخشی از مشکلات جامعه می‌شود. با ایجاد و ترغیب مسئولیت اجتماعی در سازمانها، ارزش‌ها و ملاک‌های اخلاقی و حفظ احترام بین کارکنان، برخورد صحیح با جامعه و معضلات آن مانند فقر و تلاش برای محافظت از محیط زیست صورت می‌گیرد.
مسئولیت اجتماعی سازمان ها چیست؟
مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها ( CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY) که به اختصار به آن CSR می‌گویند. ارزش‌گذاری و برنامه ریزی برای پاسخگویی به نیازهای جامعه و تلاش برای بررسی درخواست شهروندان و کارکنان سازمانها و رفع دغدغه‌ها و چالش‌های اجتماعی را مسئولیت اجتماعی سازمانها می‌گویند.
در واقع مدیران سازمانها نه تنها باید بر روی وظایف سازمانی، کنترل و سازماندهی امور شرکت خود تمرکز کافی داشته باشند بلکه باید در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی نیز اثرگذار باشند. این مسئولیت که در قبال توقعات جامعه، درخواست‌ها و انتظارات قانونی، اجتماعی و تجاری بر عهده تمامی مدیران، کارکنان، سهامداران و حتی مشتریان است. در نتیجه باید در این مسیر کوشا بود. برخی از شرکت‌های اروپایی مسئولیت اجتماعی را یک الزام برای هر موسسه‌ای تلقی می‌کنند.
مسئولیت اجتماعی برای مشاغل بزرگ یا کوچک
به طور کلی، فعالیت سازمانها در جهت سوددهی، پرداخت مالیات، جذب و استخدام نیروی جدید و پیروی از قوانین صورت می‌گیرد. اما مسئولیت اجتماعی تلاش دارد تا سازمانها به شکل داوطلبانه در بخش‌های اجتماعی و برطرف ساختن نیازهای جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند؛ نقش موثری داشته باشند. یکی از اقداماتی که در جهت پیش‌بردن اهداف مسئولیت اجتماعی شکل می‌گیرد؛ کمک به خیریه بجای مالیات است. در واقع اگر بتوان با کمک دولت‌ها بخش یا تمام مالیات یک شرکت برای فقرزدایی و رفع محرومیت از کشور هزینه شود یا کسب و کارهای سودآور برای اشتغال‌زایی شکل گیرد؛ آن وقت باید اظهار کرد که مسئولیت اجتماعی در آن سازمان به ثمر رسیده است.
این مسئولیت تنها برای دارندگان کسب و کارها یا شرکت‌های بزرگ با سود بالا نیست بلکه برای تحقق مسئولیت اجتماعی و اهداف آن باید تمامی مشاغل از خرد و کلان چنین مسئولیتی را در خود حس کنند و برای تحقق آن و کمک به جامعه پیش قدم بشوند.
با کدام روش ها می توان مسئولیت اجتماعی را تحقق بخشید؟
شرکت‌های بزرگ به نسبت وظایف بیشتر و بزرگتری در قبال درخواست جامعه خود دارند. البته توجه داشته باشیدکه اجرای طرح‌ها اجتماعی برای سازمان‌های کوچک موثرتر است چرا که از این طریق با مشتریان زیادی آشنا می‌شوند.
برخی از روش‌های تقویت مسئولیت اجتماعی در سازمانها عبارتند از:
- تنظیم و تدوین بیانه برای رعایت اصول و ضوابط اخلاقی و اجرای دستورالعمل‌ها
- اجرای بسیج کارکنان و در نظر داشتن اهداف اجتماعی
- تعریف معیارهای اصلی برای در نظر گرفتن فعالیت‌های اجتماعی و زیست محیطی
- کمک در زمینه‌های علمی و اجرایی
- برگزاری کارگاه‌های آموزشی و اجرای برنامه‌های اجتماعی در بنگاه‌های اقتصادی
- در نظر داشتن سیستمی برای نظارت بر آموزش و فرهنگ‌سازی مسئولیت اجتماعی
بنگاه‌های اقتصادی برای عملی کردن مسئولیت اجتماعی خود باید به منافع داخلی شرکت نیز توجه داشته باشند و از طرفی برای تشویق کارکنان به تعهد بر این مسئولیت و اجرای طرح‌های اجرایی باید رقابتی برای آن‌ها درنظر بگیرند. در اصل مانند یک رابطه برنده- برنده انجام گیرد.
مسئولیت اجتماعی و فساد
یکی از مهم‌ترین اهداف این مسئولیت از بین بردن فساد است. فسادی که در سازمانها و شرکت‌ها شکل می‌گیرد. از این رو، پایبندی یک بنگاه اقتصادی و کسب و کار به رعایت موازین و اهداف اجتماعی و دوری از هرگونه فعالیت فاسد در درون سازمان خود می‌تواند یک نمونه بارز مسئولیت اجتماعی باشد.
فقرزدایی، یکی از اهداف مسئولیت اجتماعی
یکی از مهم‌ترین اهداف مسئولیت اجتماعی در سازمانها برای کمک به خیریه بجای مالیات است. فقر و محرومیت که در اثر نابرابری اجتماعی به وجود می‌آید از معضلات هر جامعه بشری است که برای رفع و مشکلات حاصل از آن نیاز به عظم همگی دارد. از این رو، تلاش می‌شود تا ناهنجاری‌های جامعه کاهش پیدا کند.
راه‌حل‌های زیادی برای فقر در نظر گرفته شده است. اما از این موارد، مسئله‌ای از ارزش بالاتری برخوردار است که با شناسایی عواملی که سبب فقر می‌شود بتواند آن را ریشه‌کن کند. برطرف کردن نیازهای انسانی اعم از تغذیه، مسکن و آموزش و پرورش و تضمین شغل و امنیت می‌تواند به برطرف کردن ناهنجاری‌ها و محرومیت زدایی موثر باشد.
آیا صرفا با داشتن شاخص‌ها می‌توان فقرزدایی کرد؟
شاخص‌ها و راه‌های زیادی برای اندازه‌گیری فقر و محرومیت جامعه هست اما تمامی این دانسته‌ها زمانی به کار می‌آیند که افراد جامعه در مقابل این قشر احساس مسئولیت کنند. برپایی طرح‌هایی که سبب می‌شوند تا محرومیت زدایی صورت بگیرد.
سازمانها نقش موثری در این زمینه دارند از جمله این طرح ها در نظر گرفتن بخشی از مالیات سازمان برای فقرزدایی است. اگر در جوامع امروزی که فقر به عنوان مهم‌ترین معضل اجتماعی به شمار می‌آید؛ تلاش شود بنگاه‌های اقتصادی و سازمانها و کسب وکارهای خرد و کلان بخشی از مالیت خود را برای کمک به خیریه‌ها یا به طور کلی در جهت مبارزه با این ناهنجاری اجتماعی هزینه کنند. بخشی از مشکلات حاصل از این نابرابری برطرف می‌شود.
مسئولیت اجتماعی در سازمان، یک امری ضروری
اجرای شدن طرح‌هایی مانند کمک به خیریه بجای مالیات که در راستای مسئولیت اجتماعی در سازمانها است؛ باعث می‌شود تا بخش بزرگی از ناهنجاری‌های جامعه که از فقر نشات گرفته‌اند برطرف شوند. مسئولیت اجتماعی با تعیین ضوابط اخلاقی برای کارکنان و برگزاری طرح‌هایی که پاسخگوی نیاز همشهری‌ها باشد.
